Dzień Języka Ojczystego

21 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku w celu ochrony dziedzictwa językowego poszczególnych krajów świata, zwłaszcza tych języków, dialektów i odmian, które są zagrożone wyginięciem.

W 2012 roku w Polsce wystartowała i nadal trwa kampania społeczna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zorganizowana przez Narodowe Centrum Kultury i Radę Języka Polskiego.
W lutym 2013 ruszyła nowa kampania społeczna: Język polski jest ą-ę. Jej celem jest obrona znaków diakrytycznych i przeciwdziałanie nieużywaniu charakterystycznych polskich liter. Akcję wspierają m.in. prof. Jerzy Bralczyk, Henryk Sawka i Jacek Bryndal, a patronuje jej Rada Języka Polskiego.



Posługując się codziennie swoim językiem rodzimym nie zastanawiamy się często, ile istnieje odmian tegoż języka lub jaka jest geneza dialektów poszczególnych regionów jednego kraju.

(grafika www.scholaris.pl)

Języki świata dzielą się najogólniej na naturalne oraz sztuczne, jest ich około 6-7 tysięcy, a wywodzą się od jednego wspólnego prajęzyka nazywanego Proto - Human. Naturalne powstawały i ewoluowały na przestrzeni dziejów w poszczególnych regionach świata.
Języki sztuczne tworzone były przez tzw.językotwórców na potrzeby ulepszenia komunikacji, dla eksperymentów i gier językowych lub w celu funkcjonowania w fikcyjnych światach.

Odmianą języka sztucznego jest Esperanto, wymyślone przez Ludwika Zamenhofa, który ogłosił podstawy tegoż języka w 1887 roku w Białymstoku. W zamierzeniu miał to być język międzynarodowy, łatwy do nauki, mający wspólne podstawy z językami:angielskim, hiszpańskim, francuskim. Okazało się jednak, że funkcję języka międzynarodowego przejął angielski, którego uczą się ludzie na całym świecie.
Istnieje jednak społeczność esperantystów, którzy starają się uchronic ten język od zapomnienia.
(portret:Wikimedia commons, domena publiczna)

Językiem stworzonym na potrzeby określonej grupy społecznej jest język migowy, którym porozumiewają się osoby głucho-nieme, przy czym każdy kraj dysponuje własną odmianą tego języka. Swoją odmianę języka migowego ma też esperanto.
Symbolem pomieszania ludzkich języków jest Wieża Babel, która ludzie zaczęli budować na znak zjednoczenia, ale Bóg pomieszał im języki i przestali się rozumieć, przez co budowa wieży nie mogła być dokończona.
(grafika Wikmedia commons, P.Bruegel starszy, domena publiczna)

Odmianą języka jest także gwara, czasami utożsamiana z dialektem, zwłaszcza w odniesieniu do ludności wiejskiej, np.gwara kujawska.
Spotyka się także specyficzne gwary grup zawodowych lub innych grup społecznych - gwara uczniowska, więzienna, slang młodzieżowy itd.